Zaparcia są problemem skutecznie zmniejszającym komfort życia. Wiele osób wstydzi się tej nieprzyjemnej przypadłości i nie zgłasza problemu lekarzowi. Chociaż nie jest to zjawisko nowe i nie dotyczy wyłącznie osób starszych, to jednak w ich przypadku problem bywa najtrudniejszy do rozwiązania. Jakie są przyczyny zaparć w starszym wieku? Jakie czynniki sprzyjają powstawaniu problemu i jak można poprawić sytuację domowymi sposobami?
Zaparcia u osób starszych – co to jest i czym jest spowodowane?
Zaparcia czyli problemy z prawidłową częstotliwością wypróżniania się uważane są za problem cywilizacyjny, związany z nieprawidłową dietą oraz siedzącym trybem życia. Zaobserwowano, że zmniejszenie aktywności fizycznej znacząco wpływa na regularność wypróżnień i ogólne funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Problem nasila się w starszym wieku, kiedy brak właściwej ilości aktywności fizycznej może wiązać się z chorobami, unieruchomieniem i ogólnym spadkiem samodzielności ruchowej. O zaparciach mówi się zazwyczaj, jeśli częstotliwość defekacji jest mniejsza niż 3 razy w tygodniu, jednak starsze osoby często skarżą się również na inne związane z tym problemy. Obserwują na przykład zmniejszoną produktywność parcia, przedłużający się czas defekacji, odczuwanie niemożliwości wypróżnienia z powodu zalegania zbyt zbitych mas kałowych itp. Wszystkie te zjawiska spowodowane mogą być jednym w z wielu czynników, do których należą między innymi:
- spowolnienie perystaltyki wywołane procesami starzeniowymi organizmu,
- zbyt mała objętość mas kałowych, spowodowana niewystarczającą ilością błonnika pokarmowego w diecie,
- odwodnienie,
- zbyt niski poziom aktywności fizycznej (zaparcia są szczególnie uciążliwe u osób leżących).
W przypadku wystąpienia problemów z wypróżnianiem się, warto skorzystać z porady lekarza. W międzyczasie jednak pomocne okazać może się wdrożenie jednego z domowych sposobów na zaparcia.
5 domowych sposobów na zaparcia u osób starszych
Zanim sięgnie się po apteczne środki przeczyszczające, warto spróbować zastosować jeden z domowych, nieinwazyjnych sposobów na ułatwienie wypróżniania się. Metody te są bezpieczne i nie rozleniwiają jelit, w naturalny sposób wpływając na perystaltykę i zmniejszając zbicie mas kałowych.
Siemię lniane i babka płesznik
Nasiona lnu (czyli siemię lniane) oraz nasionka i łuski babki płesznik stanowią bogate źródło czystego błonnika pokarmowego. Wystarczy dodawać je zmielone do posiłków lub napojów, aby poprawić perystaltykę jelit oraz zwiększyć ilość wytwarzanego śluzu. Ułatwia to wypróżnienie poprzez zmniejszenie zbicia mas kałowych i zwiększenie produktywności parcia.
Większa ilość zielonych warzyw i świeżych owoców
Zawarty w surowych owocach i warzywach błonnik oraz enzymy roślinne skutecznie zmniejszają zaparcia. Regularne spożywanie sałatek z zielonych warzyw liściastych, zwłaszcza skropionych olejem lnianym lub oliwą z oliwek, zmniejsza wystepujące w starszym wieku problemy z defekacją.
Suszone śliwki i jogurty naturalne
Połączenie suszonych śliwek z jogurtem naturalnym działa jak silny środek przeczyszczający, ma jednak tę przewagę nad lekami, że nie powoduje rozleniwiania się jelit. W przypadku tej metody nie ma mowy o uodpornieniu się organizmu na stosowany środek, warto więc włączyć śliwki i jogurty na stałe do diety osoby starszej cierpiącej na zaparcia.
Duża ilość płynów w ciągu dnia
Problemy z zaparciami mogą być spowodowane niewłaściwym poziomem nawodnienia organizmu. Do skutecznych domowych sposobów radzenia sobie z problemem może być regularne przyjmowanie płynów, najlepiej wody. Wypijając nie mniej niż 1,5 litra płynu dziennie zwiększa się objętość kału, poprawiając wypełnienie jelit i efektowność parcia.
Napar z rumianku i kopru włoskiego
Dobrym sposobem na ułatwienie wypróżniania jest picie łagodnych naparów z kopru włoskiego i rumianku, stosowanych nawet u niemowląt. Mieszanki przeznaczone dla małych dzieci są bezpieczne również dla osób starszych. Działają dużo łagodniej od herbatek przeczyszczających (np. z senesem), zwykle stosowanych przez osoby dorosłe.
Przeciwdziałanie zaparciom – Dieta i styl życia
Trzeba pamiętać, że za występowanie zaparć u osób starszych odpowiadają zwykle problemy z utrzymaniem prawidłowej diety oraz zbyt niski poziom aktywności fizycznej. Do jadłospisu osób starszych warto włączyć świeże warzywa i owoce oraz zdrowe oleje roślinne, taki jak oliwa z oliwek lub olej lniany. Konieczne jest również pamiętanie o odpowiednim nawadnianiu organizmu i ewentualnym uzupełnianiu poziomu błonnika. Osoby skarżące się na słaby apetyt mogą przyjmować błonnik w tabletkach.
Warto poszukać również możliwości zwiększenia poziomu aktywności fizycznej. Osoby starsze, u których nie ma przeciwwskazać do łagodnych ćwiczeń, powinny spacerować, wykonywać ćwiczenia rozciągające, przebywać na świeżym powietrzu. Jeśli jednak nie ma możliwości zastosowania takich rozwiązań na przykład z powodu trwałego unieruchomienia lub choroby, które dodatkowo zwiększają dolegliwości związane z zaparciami, warto skorzystać z pomocy specjalistów. Szybką ulgę przynieść może prawidłowo wykonany masaż powłok brzusznych oraz regularnie prowadzone ćwiczenia fizjoterapeutyczne.
Leczenie zaparć u osób starszych
W przypadku uporczywych zaparć u osób starszych można sięgnąć również po dostępne w aptekach doraźne środki przeczyszczające. Trzeba jednak pamiętać, że niezależnie od tego, czy są to silnie działające herbatki ziołowe czy środki farmaceutyczne w postaci czopków, syropów czy tabletek, ich regularne stosowanie szybko prowadzi do przyzwyczajenie się organizmu i osłabienia reakcji na stymulację. Z tego powodu środki przeczyszczające powinny być stosowane jako środek przynoszący doraźna ulgę a nie sposób na trwałe usunięcie problemu. Każdorazowo, problem uporczywych zaparć warto skonsultować z lekarzem, który pomoże znaleźć najskuteczniejszy i jednocześnie bezpieczny sposób na walkę z tą dolegliwością.

Tomek to nasz redaktor specjalizujący się w ilustrowaniu i wizualnym przedstawianiu treści. Jego pasją jest rysunek, który pozwala mu wyrażać swoją kreatywność i wrażliwość na piękno świata. W życiu dąży do osiągnięcia równowagi duchowej poprzez medytację i praktyki duchowe. Jego praca skupia się na przekazywaniu treści, które inspirują do refleksji i rozwijania wewnętrznego spokoju.