Nowy rok przyniósł emerytom ogrom zmian, w większości – korzystnych. Rząd przedstawił informacje o waloryzacji emerytur, które w 2023 roku osiągną rekordowe wysokości. Co warto wiedzieć?
Emerytura trzynasta i czternasta
Warto wiedzieć, że seniorzy w 2023 otrzymają dodatkowe świadczenia pieniężne, których wysokość i sposób wypłaty jest ściśle określony prawnie. W przypadku tak zwanej „trzynastki”, mowa o ustawowym dodatku dla wszystkich emerytów oraz rencistów. Jest wypłacana jednorazowo, a jej wysokość jest równa najmniejszemu świadczeniu emerytalnego na dany rok, dlatego też w 2023 będzie wynosić 1588 złotych 44 grosze brutto. Kiedy wypłata emerytury ? Uprawnieni otrzymają ją w kwietniu, bez konieczności przedkładania wniosku czy prośby – zostanie wypłacona automatycznie.
Z kolei, 14. emerytura miała być dla seniorów jednorazową formą pomocy, co wynikało z drastycznego wzrostu cen i rosnącej inflacji. Jak się okazuje, w 2023 roku otrzymają ją osoby, których próg dochodowy nie przekracza określonej kwoty (nadal nie jest znana konkretna kwota, ale waloryzacja emerytury 2022 roku uwzględniała próg 4188 złotych i 44 groszy brutto). Co ważne, świadczenie to obejmuje także rencistów, świadczeniobiorców pobierających uzupełniające formy pomocowe (np . Emerytura dla Mam), osoby objęte zasiłkiem przedemerytalnym, beneficjentów rent szkoleniowych, rodzinnych i socjalnych. Pobiorą ją także renciści i emeryci służb mundurowych i wojskowych. Co ważne, jeśli emerytura zasadnicza jest wyższa niż 2900 złotych brutto, obowiązuje schemat „złotówka za złotówkę”, co oznacza pomniejszenie wypłaconej kwoty o kwotę równoważną kwocie przekroczenia progu.
Emerytury brutto i netto w 2023 – waloryzacja
Przez waloryzację należy rozumieć aktualizację wartości określonego świadczenia, które zmienia się ze względu na upływ czasu. To proces utrzymania realnego znaczenia ekonomicznego w na niezmienionym poziomie (przeliczenie na obowiązujący stan gospodarczy). Waloryzacja może mieć 3 typy:
- cenowa – świadczenia są ustalane w oparciu o wskaźniki wzrostu cen,
- płacowa – wysokość emerytury/renty jest obliczana biorąc pod uwagę wzrost płacy minimalnej (tak waloryzuje się gospodarcze składki ZUS),
- mieszana – czyli cenowo-płacowa.
Prognozowana waloryzacja emerytury 2023 to kwotowo-procentowa kalkulacja, która wskazuje na to, że już w marcu 2023 roku, najniższa ze stawek emerytalnych wyniesie 1588 złotych i 44 grosze. Szacunkowo, każda z kwot emerytury niższej niż 1700 zł wzrośnie o około 250 złotych brutto, co wynika z ubiegłorocznej inflacji, która okazał się wyższa niż prognozowano. Procentowo, waloryzacja emerytury wyniesie co najmniej 14,8% ze względu na wskaźnik inflacji, który przekroczył 13,8% w minionym roku.
EMERYTURA BRUTTO 2022 | EMERYTURA BRUTTO 2023 (OD 1 MARCA) | 9% – SKŁADKA ZDROWOTNA | EMERYTURA NETTO | PIT 12% LUB 0 |
---|---|---|---|---|
900 zł | 1 033 zł | 93 zł | 940 zł | 0 zł |
1 200 zł | 1 378 zł | 124 zł | 1 254 zł | 0 zł |
1 500 zł | 1 750 zł | 158 zł | 1 593 zł | 0 zł |
2 000 zł | 2 296 zł | 207 zł | 2 089 zł | 0 zł |
2 100 zł | 2 411 zł | 217 zł | 2 194 zł | 0 zł |
2 200 zł | 2 526 zł | 227 zł | 2 295 zł | 3 zł |
Emerytury 2023 waloryzacja – tabela zestawiająca przykładowe wysokości świadczeń sprzed i po waloryzacji
WAŻNE! PIT 0% dotyczy emerytur do 2500 złotych brutto, zaś wymiar 12% obejmuje świadczenia powyżej 2500 złotych. W tabeli przedstawiono kwoty zaokrąglone do pełnych złotych – za ich ostateczną wysokość odpowiada Zakład Ubezpieczeń Społecznych i jego organ rentowy.
Tutaj należy wykazać dwa główne czynniki determinujące wysokość świadczenia i wymiar waloryzacji. Są to:
- wzrost przeciętnego wynagrodzenia – żeby ustalić jednolity wskaźnik procentowy, wylicza się 20% z kwoty przeciętnego wynagrodzenia za ubiegły rok,
- inflacja i inflacja emerycka, czyli wartość pieniądza i wartość produktów, towarów i usług, z których najczęściej korzystają emeryci (artykuły pierwszej potrzeby, leki, odzież).
Co w przypadku emerytur nauczycielskich?
Jak informuje ZUS – emerytury, renty i waloryzacja emerytur dotyczą także pobierających emerytalne świadczenia nauczycielskie. Warto zaznaczyć, że różnice między wysokością emerytur w tym sektorze są uzależnione od kilku czynników, między innymi:
- fakt, czy świadczeniobiorca urodził się przed czy po 1948 roku,
- okres pracy szczególnej, czyli poświadczenie, że przed 2009 roku pracował w szczególnych warunkach lub tzw. szczególnym charakterze pracy przez co najmniej 15 lat,
- spełnia warunki dotyczące świadczenia kompensacyjnego, czyli przepracowane co najmniej 20 lat w minimum połowicznym wymiarze zajęć.
Zwaloryzowany kapitał początkowy i kwota bazowa także są objęte zmianami, których ostateczna wysokość będzie zależeć od wskaźnika inflacyjnego za 2022 rok, czyli prawie 15%.
Inne zmiany wysokości świadczeń
Waloryzacja odbiła się echem także wobec świadczeń dodatkowych oraz dopłat nietypowych, takich jak tzw. emerytura honorowa, która przysługuje… 100-latkom, ale nie została objęta waloryzacją. Jej wysokość wynosi 4994 złote i 79 groszy i otrzymuje ją każdy uprawniony do emerytury 100-latek, bez konieczności wnioskowania – chyba, że nie pobiera świadczenia emerytalnego i wówczas musi zgłosić dyspozycję jego wypłaty do ZUS-u.
Świadczenia, które zostały zwaloryzowane, to:
- zwrot podatku dla emerytów, czyli obniżenie stawki procentowej z 17% do 12% w ramach programu Polski Ład – nadpłata zostanie zwrócona najwcześniej wiosną 2023 roku,
- 500+ – uzupełniające świadczenie dla osób niepełnosprawnych, niezdolnych do samodzielnej egzystencji i tych, którzy przekroczyli 75. rok życia i korzystają z zasiłku pielęgnacyjnego. Przysługuje osobom, których emerytura i inne dochody nie przekraczają łącznie 1896 złotych i 13 groszy do lutego 2023, bo od 1 marca próg wzrasta do 2157 złotych 80 groszy
- dodatek 200+ dedykowany strażakom i ratownikom górskim, po przepracowaniu 20 lat czynnej służby,
- dodatek pielęgnacyjny dla Seniorów 75+, pokrywający część kosztów wynikających z konieczności nawiązania współpracy w zakresie zatrudnienia opiekunki, opłacenia leczenia etc. Jego wysokość jest weryfikowana co 3 lata – na ten moment wynosić będzie 215 złotych 84 grosze, a kolejna zmiana nastąpi w 2024 roku,
- dodatek gazowy 2023, będzie możliwy do wypłacenia po opłaceniu pierwszej faktury. Warunkiem jest próg dochodowy na osobę do 1500 zł w gospodarstwie i 2100 zł w przypadku życia w pojedynkę – tutaj należy złożyć wniosek do gminy, w terminie nieprzekraczającym 30 dni od otrzymania faktury,
- dodatek energetyczny – z wyłączeniem osób, które dogrzewają się fotowoltaiką – dla osób, których źródła ciepła mają wpis do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB),
- świadczenie po zmarłym seniorze – dotyczy tylko świadczeń podstawowych, a wypłata następuje na wniosek rodziny, która ubiega się o świadczenie ZUS.
Pojawiły się także pomysły wdrożenia takich dodatków socjalnych jak wsparcie małżeństw z długoletnim stażem. Nowe ustalenia odnośnie, umowy zlecenia a emerytura. 15-sta emerytura i dodatkowe wsparcie energetyczne w postaci wznowionych dopłat węglowych. Ze względu na obecną sytuację gospodarczą, pomysły te nie zostały włączone do bieżącego katalogu świadczeń. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zachęca do śledzenia aktualności.

Agnieszka to nasza redaktorka specjalizująca się w tematach związanych z aktywnym i zdrowym stylem życia. Jej pasją jest własnoręczne tworzenie biżuterii, co symbolizuje jej kreatywność i dbałość o estetykę życia. W życiu stawia sobie za cel promowanie zdrowego trybu życia poprzez aktywność fizyczną i właściwą dietę, co widać w jej zaangażowaniu w tworzenie treści motywujących do podejmowania zdrowych wyborów.