Waloryzacja emerytury 2023 – lista zmian

Nowy rok przyniósł emerytom ogrom zmian, w większości – korzystnych. Rząd przedstawił informacje o waloryzacji emerytur, które w 2023 roku osiągną rekordowe wysokości. Co warto wiedzieć?

Emerytura trzynasta i czternasta

Warto wiedzieć, że seniorzy w 2023 otrzymają dodatkowe świadczenia pieniężne, których wysokość i sposób wypłaty jest ściśle określony prawnie. W przypadku tak zwanej „trzynastki”, mowa o ustawowym dodatku dla wszystkich emerytów oraz rencistów. Jest wypłacana jednorazowo, a jej wysokość jest równa najmniejszemu świadczeniu emerytalnego na dany rok, dlatego też w 2023 będzie wynosić 1588 złotych 44 grosze brutto. Kiedy wypłata emerytury ? Uprawnieni otrzymają ją w kwietniu, bez konieczności przedkładania wniosku czy prośby – zostanie wypłacona automatycznie.

Z kolei, 14. emerytura miała być dla seniorów jednorazową formą pomocy, co wynikało z drastycznego wzrostu cen i rosnącej inflacji. Jak się okazuje, w 2023 roku otrzymają ją osoby, których próg dochodowy nie przekracza określonej kwoty (nadal nie jest znana konkretna kwota, ale waloryzacja emerytury 2022 roku uwzględniała próg 4188 złotych i 44 groszy brutto). Co ważne, świadczenie to obejmuje także rencistów, świadczeniobiorców pobierających uzupełniające formy pomocowe (np . Emerytura dla Mam), osoby objęte zasiłkiem przedemerytalnym, beneficjentów rent szkoleniowych, rodzinnych i socjalnych. Pobiorą ją także renciści i emeryci służb mundurowych i wojskowych. Co ważne, jeśli emerytura zasadnicza jest wyższa niż 2900 złotych brutto, obowiązuje schemat „złotówka za złotówkę”, co oznacza pomniejszenie wypłaconej kwoty o kwotę równoważną kwocie przekroczenia progu.

Emerytury brutto i netto w 2023 – waloryzacja

Przez waloryzację należy rozumieć aktualizację wartości określonego świadczenia, które zmienia się ze względu na upływ czasu. To proces utrzymania realnego znaczenia ekonomicznego w na niezmienionym poziomie (przeliczenie na obowiązujący stan gospodarczy). Waloryzacja może mieć 3 typy:

cenowa – świadczenia są ustalane w oparciu o wskaźniki wzrostu cen,

płacowa – wysokość emerytury/renty jest obliczana biorąc pod uwagę wzrost płacy minimalnej (tak waloryzuje się gospodarcze składki ZUS),

mieszana – czyli cenowo-płacowa.

Prognozowana waloryzacja emerytury 2023 to kwotowo-procentowa kalkulacja, która wskazuje na to, że już w marcu 2023 roku, najniższa ze stawek emerytalnych wyniesie 1588 złotych i 44 grosze. Szacunkowo, każda z kwot emerytury niższej niż 1700 zł wzrośnie o około 250 złotych brutto, co wynika z ubiegłorocznej inflacji, która okazał się wyższa niż prognozowano. Procentowo, waloryzacja emerytury wyniesie co najmniej 14,8% ze względu na wskaźnik inflacji, który przekroczył 13,8% w minionym roku. 

Emerytury 2023 waloryzacja – tabela zestawiająca przykładowe wysokości świadczeń sprzed i po waloryzacji

WAŻNE! PIT 0% dotyczy emerytur do 2500 złotych brutto, zaś wymiar 12% obejmuje świadczenia powyżej 2500 złotych. W tabeli przedstawiono kwoty zaokrąglone do pełnych złotych – za ich ostateczną wysokość odpowiada Zakład Ubezpieczeń Społecznych i jego organ rentowy.

Tutaj należy wykazać dwa główne czynniki determinujące wysokość świadczenia i wymiar waloryzacji. Są to:

wzrost przeciętnego wynagrodzenia – żeby ustalić jednolity wskaźnik procentowy, wylicza się 20% z kwoty przeciętnego wynagrodzenia za ubiegły rok,

inflacja i inflacja emerycka, czyli wartość pieniądza i wartość produktów, towarów i usług, z których najczęściej korzystają emeryci (artykuły pierwszej potrzeby, leki, odzież).

Co w przypadku emerytur nauczycielskich? 

Jak informuje ZUS – emerytury, renty i waloryzacja emerytur dotyczą także pobierających emerytalne świadczenia nauczycielskie. Warto zaznaczyć, że różnice między wysokością emerytur w tym sektorze są uzależnione od kilku czynników, między innymi:

– fakt, czy świadczeniobiorca urodził się przed czy po 1948 roku,

– okres pracy szczególnej, czyli poświadczenie, że przed 2009 roku pracował w szczególnych warunkach lub tzw. szczególnym charakterze pracy przez co najmniej 15 lat,

– spełnia warunki dotyczące świadczenia kompensacyjnego, czyli przepracowane co najmniej 20 lat w minimum połowicznym wymiarze zajęć. 

Zwaloryzowany kapitał początkowy i kwota bazowa także są objęte zmianami, których ostateczna wysokość będzie zależeć od wskaźnika inflacyjnego za 2022 rok, czyli prawie 15%.

Inne zmiany wysokości świadczeń

Waloryzacja odbiła się echem także wobec świadczeń dodatkowych oraz dopłat nietypowych, takich jak tzw. emerytura honorowa, która przysługuje… 100-latkom, ale nie została objęta waloryzacją. Jej wysokość wynosi 4994 złote i 79 groszy i otrzymuje ją każdy uprawniony do emerytury 100-latek, bez konieczności wnioskowania – chyba, że nie pobiera świadczenia emerytalnego i wówczas musi zgłosić dyspozycję jego wypłaty do ZUS-u.

Świadczenia, które zostały zwaloryzowane, to:

zwrot podatku dla emerytów, czyli obniżenie stawki procentowej z 17% do 12% w ramach programu Polski Ład – nadpłata zostanie zwrócona najwcześniej wiosną 2023 roku,

500+ – uzupełniające świadczenie dla osób niepełnosprawnych, niezdolnych do samodzielnej egzystencji i tych, którzy przekroczyli 75. rok życia i korzystają z zasiłku pielęgnacyjnego. Przysługuje osobom, których emerytura i inne dochody nie przekraczają łącznie 1896 złotych i 13 groszy do lutego 2023, bo od 1 marca próg wzrasta do 2157 złotych 80 groszy

dodatek 200+ dedykowany strażakom i ratownikom górskim, po przepracowaniu 20 lat czynnej służby,

dodatek pielęgnacyjny dla Seniorów 75+, pokrywający część kosztów wynikających z konieczności nawiązania współpracy w zakresie zatrudnienia opiekunki, opłacenia leczenia etc. Jego wysokość jest weryfikowana co 3 lata – na ten moment wynosić będzie 215 złotych 84 grosze, a kolejna zmiana nastąpi w 2024 roku,

dodatek gazowy 2023, będzie możliwy do wypłacenia po opłaceniu pierwszej faktury. Warunkiem jest próg dochodowy na osobę do 1500 zł w gospodarstwie i 2100 zł w przypadku życia w pojedynkę – tutaj należy złożyć wniosek do gminy, w terminie nieprzekraczającym 30 dni od otrzymania faktury,

dodatek energetyczny – z wyłączeniem osób, które dogrzewają się fotowoltaiką – dla osób, których źródła ciepła mają wpis do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB),

świadczenie po zmarłym seniorze – dotyczy tylko świadczeń podstawowych, a wypłata następuje na wniosek rodziny, która ubiega się o świadczenie ZUS.

Pojawiły się także pomysły wdrożenia takich dodatków socjalnych jak wsparcie małżeństw z długoletnim stażem. Nowe ustalenia odnośnie, umowy zlecenia a emerytura. 15-sta emerytura i dodatkowe wsparcie energetyczne w postaci wznowionych dopłat węglowych. Ze względu na obecną sytuację gospodarczą, pomysły te nie zostały włączone do bieżącego katalogu świadczeń. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zachęca do śledzenia aktualności.